Poetit të së ardhmes

Lërë pak vend edhe për shpirtin tënd mes vargjesh, poet,
në epshe eunukësh muzën tënde mos e kurvëro….
i pafat të ndjehesh nëse të krahasojnë me dikë tjetër,
sikur edhe me më të madhin e të mëdhenjve nëse ky ekziston…

gjeta mes vargjeve të tua filozofët e mëncur që shiten rëndom trotuareve…
piktorët brilantë që me dritëhijet ditënetët motmotesh na i sfidojnë…
imazhe marramendëse dalish…kube shtatzëna me qiej mikelanxhelosh
melodi muzikantësh të pavdekshëm që prej kohësh edhe shurdhët i dëgjojnë…

gjeta karmën dhe nirvanën mes vargjeve të tua,
taon dhe laon,
budizmin dhe jainizmin,
shramanën dhe brahmanën,
nitçen dhe zarathustrën,
ekzistencialistët dhe nihilistët,
platonët dhe mormonët,
egalitarianët dhe epikurianët,
futuristët dhe ekspresionistët,
bashkë me ta dhe sofistët…
gjeta Borgesin, Kafkën, Tagorën,
diku edhe Kierkegaardin e dëshpëruar,
Shen Agustinin
kutinë dhe Pandorën
e ndonjëherë edhe një Dostojevsk të menduar…
gjeta piktorët në rradhë të vënë
me kryeveprat e tyre në duar
kokëulur,
memecë,
ndonjë edhe pa vesh
nga gijotinë e vargjeve të tua…

por Bota dy herë për të njëjtën gjë nuk habitet,
dhe uji që shkon nuk lag dy herë të njëjtin breg…
gjeta gjithshka të njohur mes vargjeve të tua,
gjithshka të njohur...të vjetëruar...
gjithshka veç teje të panjohurit
veç teje të panjohurit, poet…

Ndaj lërë pak vend edhe për shpirtin tënd mes vargjesh,
në epshe eunukësh muzën tënde mos e kurvëro….
i pafat të ndjehesh nëse të krahasojnë me dikë tjetër,
sikur edhe me më të madhin e të mëdhenjve nëse ky ekziston…

Në mundsh bëju pra ti Hera e Parë!
Hera e Parë…
Unikja…
E papërsëritshmja…
E paimitueshmja…
E pakopjueshmja…
E pavdekshmja…
dhe
habitmë
tronditmë
në mundç me vargun tënd vritmë
siç kurrë s’më ke vrarë
e për një çast mes vargjeve më bëj të shijoj
vetminë tënde madhështore...
atë...
vetminë e Herës së Parë…

“Gjuajtje për tri pikë…”

nëse dikur tri pikat nga fundi i vargut tim...
.
.
.
në gojën tënde të etur do të pikonin
e brenda saj fjalë do të bëhesha,
je e sigurtë se do më shqiptoje
pa më ngatërruar me tjetër?

nuk do m’i haje rrokjet?
nuk do më mbaje nëpërdhëmbë?
nuk do më mbaje nëpërgojë?
nuk do më përktheje në Esperanto?
nuk do më përtypje si çimçakiz?
nuk do më gëlltisje?
nuk do më villje?

dhe nëse vërtet dikur do më shqiptoje,
a do e bëje dot në heshtje?

Lehtësia e papërballueshme e Vdekjes

në ëndërr pashë sikur akoma isha gjallë
e përreth të gjithë të vdekur...

qënka varrimi im

e paskam gjetur qiparisin
ndërsa ju merreshit me arkivolin...

Peshkatari i Perlave (tregim)

Pak kohë më parë, ndërsa po kërkoja dicka në dhomën ku dikur rrinte im atë, aty pranë librave dhe disqeve të vjetër të gramafonit gjeta një ditar të tij ku mungonin shumë fletë. Të gjithë rreshtat fshirë e prishur. Në ato fletë të zverdhura kishin mbetur vetëm tituj të ndryshëm këngësh dhe poshtë tyre edhe nje datë.
Dëgjoj këngët që i pëlqenin tim eti dhe e njoh siç nuk e kam njohur ndoshta më parë, si nëpër mjegull e shoh atë, ndjej hapat e tij, buzëqeshjen dhe vështrimin herë të ëmbël e herë ironik. Kujtoj duart e tij që lëviznin nën ritmin e notave.
Kjo që po dëgjoj tani ndërsa po shkruaj këto shënime është një pjesë e trishtuar nga “Peshkatarët e Perlave” dhe daton kur ai ka qenë njëzet e katër vjeç. Kur unë isha një vjeç. Ndoshta ka qenë i dashuruar në atë kohë. Ndoshta jo me time ëmë. Ndoshta po.
Më vonë në faqet e ditarit te tij mungojnë këngët. Nuk dëgjonte me muzikë kur ne fëmijët u rritëm. Më trishton shumë ky fakt. E mbaj mend madje kur na thërriste “Hej çuna, mbylleni atë radio se na çmëndët me muzikë tërë ditës!”
Mbyllej në vetminë e tij dhe zhytej mes faqeve të librave deri në përhumbje.
Ime më vuajti tërë jetës nga xhelozia për te. E donte shumë. Edhe sot kur thinjat e kanë mbuluar të tërën dhe një reumatizëm e vjetër e bën të ecë me ndihmën e një bastuni shkon te varri i tij dhe me nje zë që e dëgjon vetëm ajo diçka i pëshpërit.
Nga lëvizja e buzëve të fishkura kuptoj që i thotë:“T’i kam falur të gjitha…”

E dashuronte nëna. E adhuronte edhe pse me flatrat që i jepte prania e mrekullueshme e saj në jetën e tij, ai herë herë fluturonte në vise të tjera, në gra të tjera, në të tjerë shtretër…
Qytetet e vogla kanë gjithnjë gra interesante. Mjafton të kesh vështrim të kujdesshëm dhe i dallon lehtësisht ato. Nën hapin e lehtë dhe në flokët që ua merr era me pak vështiresi një sy i stërvitur mund të shquajë pasigurinë dhe dramën e pashkruar të tyre.
Unë nuk i njihja ato të gjitha. Por ato të gjitha më njihnin. Mbaj mend vagullt nga fëmijëria ime imazhe grash të panjohura të cilat teksa më shihnin në rrugë ndalonin, më pyesnin nëse isha djali i tij dhe më përqafonin e puthnin në faqe.
Duhet të kenë qenë vërtet të bukura mikeshat e babait. Më vjen mirë të mendoj kështu. Ai shquhej për shije të hollë, dëgjonte muzikë të përzgjedhur dhe lexonte shumë poezi.

* * *

Sot takova dikë pranë varrit të tij. Një grua e panjohur. Plakë. E rrudhur, e thinjur dhe me një tufë lulesh në dorë. Më pyeti për te.
“Sic e sheh babai ka kohë që ka vdekur”, i thashë duke i treguar me dorë fotografinë e tim eti mbi varr.
“E di...e di...”, m’u përgjigj, “por...”
Heshti dhe pas një grime, me vështrimin hedhur drejt diçkaje të largët e të padukshme si përjetësia, shtoi: “Babai yt ishte tërheqës si djalli. Kam bërë gjëra të çmendura për të...”
Po nëna rron?”, më pyeti pas pak.
“Rron...ashtu… e sëmurë dhe e plakur tashmë…”
"O Zot sa i ngjason tyt eti!" tha befas plaka me lule dhe duke më parë drejt e në sy nisi rrëfimin e saj:
“Isha e re atëhere…disa vjet më e madhe se babai yt.Isha shtatzënë dhe nga dita në ditë prisja të lindja fëmijën e tim shoqi, kurse yt atë asokohe kishte nje djalë motak që ishe ti. I gjithë qyteti ynë i vogël e dinte që ne ishim dashnorë. Edhe nëna jote e dinte. E mrekullueshmja nëna jote! Atë ditë isha grindur me babain tënd. Shumë! Aq shumë sa rrezikova një abort spontan. Më kish rënë të fiktë dhe më kishin çuar me urgjencë drejt e në maternitet. Në sallë të lindjes. Nëna jote ishte gjinekologia e vetme e qytetit. Isha tërësisht në duart e saj. Unë dhe fëmija im i ardhshëm. Në duart e gruas që unë urreja më shumë. Në duart e asaj që sa e sa herë kisha uruar me gjithë zemër të mos kish ekzistuar kurrë. Në dorën e asaj së cilës nuk guxoja kurrë t’i dilja përballë rrugëve të qytetit. Nëna jote e mrekullueshme! Ajo që përjetësisht e mbante larg meje babain tënd...
Operacioni i vështirë dhe zgjati disa orë…Humba shumë gjak dhe rrezikoja të vdisja nga hemorragjia. Në një moment më doli narkoza dhe ndjeva thiken dhe pincetat në duart e nënës tënde që punonin mbi trupin tim…Këtu…”, dhe plaka vuri duart aty poshtë. Ia hodha sytë aty dhe instinktivisht mendova nënën. Kushedi si është ndjerë ajo para atij fundbarku të përgjakur të shemrës së vet….
“Herë herë dora e saj fshinte djersët e ftohta që mbulonin ballin tim…dhe më thoshte “Kurajo...kurajo..edhe pak dhe mbarojmë…”. Fëmija lindi pothuajse i mbytur nga ujërat e mia…Një mami e hodhi në koshin ku hidheshin foshnjet e lindura të vdekura, por ajo, nëna jote, gruaja që unë urreja aq shumë, e rrëmbeu në çast nga ai kosh dhe me frymemarrje gojë më gojë e shpëtoi dhe e ktheu përsëri në jetë beben time…vajzën time…
Ditën kur do dilja nga materniteti i shkova në zyrë. Doja t’i flisja shumë, por nuk i thashë asnjë fjalë. Nuk mundja. I dhashë një dhuratë të vogël. Nuk donte ta pranonte. E hapa dhuratën dhe që andej nxorra një pllakë gramafoni. Ishte Peshkatarët e Perlave. Ajo nuk e dinte se ai disk ishte kujtimi më i çmuar i jetës sime. Ma kish dhënë djalli, yt atë, ditën kur ishim njohur. Dhe unë ia dhashë nënës tënde. E pranoi….Që atëhere nuk e pashë më as nënën tënde e as djallin tim. Ika nga ai qytet...
Dhe ja ku jam tani para këtij varri…Dua t’i jap këto lule...të parat dhe të fundit që unë i dhuroj atij…”
Iu afrua edhe më vendit të mermertë ku im atë fle në paqe gjumin e madh. Doja ta shoqëroja, por ajo nuk pranoi. Donte të ishin vetëm.

* * *

Kur u ktheva në shtëpi nënën e gjeta të zhytur në kolltukun e saj duke dëgjuar muzikë dhe me një libër në prehër…Si përherë, e qetë dhe pa fjalë, më priti me vështrimin e saj të butë. E përshëndeta me të puthurën e zakonshme. E përqafova një copë herë dhe pastaj vura në gramafonin e vjetër "Peshkatarët e Perlave". Sapo nisën tingujt e parë ajo mbylli sytë, ndërsa unë nisa të shkruaj këto rreshta…
Akoma me sy të mbyllur është dhe nuk e di nëse ajo po dëgjon muzikën…po fle… apo ka vdekur.

Rapsodia Sporadike e Ëndjes

nëse në mesnatën e errët , ti vajzë, kupton diçka
që nuk të ndodh shpesh ta kuptosh por jo edhe aq rrallë
dhe dashuri të re për mua do ta quash të nesërmen
kur t’ma tregosh,
për hir të përëndisë mos e bëj

ka ndodhur dhe më parë dhe do të ndodhë

më mirë eja të flasim perseri së bashku,
të flasim përsëri së bashku fjalë pa kuptim, vajzë,
fjalë pa kuptim
dhe të na duket se duhemi përsëri…

ashtu pakuptim…
pa kuptuar…
pakuptueshëm…

të duhemi përsëri me dashurinë…
me dashurinë...
me atë...
me dashurinë pa mbiemër…
dhe heshtjen ta gënjejmë,
ta gënjejmë e ta zhgënjejmë,
ta lodhim e ta shplodhim
me rapsodinë sporadike të ëndjes

eja
eja
si dikur

ashtu pakuptim…
pa kuptuar…
pakuptueshëm…

ka vetëm një dikur
të tjerat janë të sotme që na mbrritën para kohe…

ndaj eja

vetëm dështakët kërkojnë t’i japin dashurisë
një kuptim të ri…

The Genius Of The Crowd ( by Charles Bukowski)

there is enough treachery, hatred violence absurdity in the average
human being to supply any given army on any given day

and the best at murder are those who preach against it
and the best at hate are those who preach love
and the best at war finally are those who preach peace

those who preach god, need god
those who preach peace do not have peace
those who preach peace do not have love

beware the preachers
beware the knowers
beware those who are always reading books
beware those who either detest poverty
or are proud of it
beware those quick to praise
for they need praise in return
beware those who are quick to censor
they are afraid of what they do not know
beware those who seek constant crowds for
they are nothing alone
beware the average man the average woman
beware their love, their love is average
seeks average

but there is genius in their hatred
there is enough genius in their hatred to kill you
to kill anybody
not wanting solitude
not understanding solitude
they will attempt to destroy anything
that differs from their own
not being able to create art
they will not understand art
they will consider their failure as creators
only as a failure of the world
not being able to love fully
they will believe your love incomplete
and then they will hate you
and their hatred will be perfect

like a shining diamond
like a knife
like a mountain
like a tiger
like hemlock*

their finest art


nga Charles Bukowski

Gjeniu i turmës


Ka aq shumë pabesi, urrejtje, dhunë, absurditet brenda
njeriut mesatar sa të mund të furnizosh një ushtri ndonjë ditë

dhe vrasësit më të mirë janë ata që predikojnë kundër saj
dhe urrejtësit më të mirë janë ata që predikojnë dashuri
dhe më luftënxitësit janë përfundimisht ata që predikojnë paqe

ata që predikojnë Zotin kanë vetë nevojë për Zotin
ata që predikojnë paqe nuk kanë paqe
ata që predikojnë paqe nuk kanë dashuri

ruhuni nga predikuesit
ruhuni nga ata qe i dinë të gjitha
ruhuni nga ata që gjithnjë janë duke lexuar libra
ruhuni nga ata që ose urrejnë varfërinë
ose janë krenarë për të
ruhuni nga ata që të thurrin lavde në çast
se lavde do iu kërkojnë si shpërblim
ruhuni nga ata që nxitojnë të çensurojnë
se ata frikësohen nga ajo që nuk dinë
ruhuni nga ata që kërkojnë turma të vazhdueshme
se të vetëm ata janë një hiç
ruhuni nga burri mesatar, gruaja mesatare
ruhuni nga dashuria e tyre, dashuria e tyre është mesatare
e kërkon mesatare

por janë gjenialë në urrejtjen e tyre
shumë gjenialë në urrejtjen e tyre për të të vrarë
për të vrarë çdokënd
duke mos dashur vetminë
duke mos kuptuar vetminë
ata do të përpiqen të shkatërrojnë çdo gjë
që ndryshon nga e tyre
të paaftë për të krijuar art
ata kurrë nuk do të kuptojnë artin
ata do e quajnë dështimin e tyre si krijues
vetëm si një dështim të botës
të paaftë për të dashuruar plotësisht
do t'iu duket dashuria juaj e paplotë
dhe pastaj do t’ju urrejnë
dhe urrejtja e tyre do të jetë perfekte

si një diamant i shndritshëm
si një thikë
si një mal
si një tigër
si një helm kukute

arti i tyre më i shkëlqyer


(Përshtati në shqip nga origjinali: whisper)

*hemlock ( në shqip: kukutë, magunë) është një bimë e lartë helmuese, helmin i së cilës piu filozofi i antikitetit Sokrati…

Mbi tabunë e përdorimit të fjalëve “të pista” në letërsinë shqipe

Mora shkas për këto shënime nga një e-mail që një lexuese e re më dërgoi ditë më parë. Me shumë dashamirësi më bënte vërejtje për përdorimin e fjalëve “të pista” të cilat sipas mendimit të saj ia ulnin vlerat një krijimi artistik, duke e çuar kësisoj këtë të fundit më shumë drejt banales se sa drejt artit. Pa dashur të paragjykoj mendimin e sinqertë të lexueses sime të panjohur, dua të them se vërtetë ka një ngerç në përdorimin e “dirty words” në një krijim letrar. Mendoj se në letërsinë shqipe është një ngërç i dyfishtë. Ngërc i autorëve për t’i përdorur ato fjalë dhe i lexuesve për t’i pranuar ato në funksionin letrar.
Fjalët më të përdorshme gjatë jetës së një njeriu, herë të thëna me zë të lartë e më së shumti nën dhëmbë, janë një sërë fjalëformimesh që në bazë kanë konceptin “qirje”. Estetët dhe studiuesit shqiptarë të letërsisë i janë shmangur përjetesisht një studimi mbi këto fjalë që natyrisht janë nga më të përdorshmet e të folurit të përditshëm..
Po çfarë ka ndikuar në këtë shmangie? Morali i shoqërisë sonë? Feja? Edukata jonë qytetare? Puritanizmi i lexuesve? Hipokrizia e autorëve? Paaftësia e kritikës letrare? Çensura? Autoçensura?

Qirja/ të qirët si ndëshkim

“Të qifsha nënën! Të qifsha motrën! Të qifsha gruan!”. Në shembujt e cituar të sharjeve qirja/ të qirët shfaqet në trajtë ndëshkimi që i jepet tjetrit. Objekt i këtij ndëshkimi janë gjithnjë “femrat” më të afërta të tjetrit, nëna, motra dhe gruaja e tij, që të treja këto tradicionalisht institucione të larta e të paprekshme morale për familjen dhe individin shqiptar. Bie në sy fakti që në traditën e sharjeve shqiptare përjashtohet lënia me barrë/ mbarsja. Pra nuk kemi sharje të tilla si “ të lënça me barrë nënën, motrën apo gruan!”.
Në të sharën e tij ndëshkuesi tradicionalisht ndalon vetëm në aktin e qirjes dhe jo më tej. Kuptohet që behet fjalë për një qirje të dhunshme, si çdo ndëshkim, të papranueshëm nga objekti që do e pësojë atë ndëshkim (nëna, gruaja, motra). Me fjalë të tjera një përdhunim. Në psikologjinë popullore përdhunimi që rezulton me mbarsje të viktimës konsiderohet si më pak i dënueshëm se sa përdhunimi pa mbarsje. Kjo sepse psikologjikisht mbarsja (dhe fruti i saj) shërben si një hallkë që e lidh në një farë mënyre përdhunuesin me viktimën e vet. Por ai ( sharësi/ përdhunuesi hipotetik) nuk kërkon asnjë lidhje të tillë, por veç ndëshkimin e viktimës së tij hipotetike. Pra qirja e shoqëruar me mbarsje nuk është cilësisht e pranueshme për sharje.
Të gjitha sharjet bëhen në mënyrën dëshirore ( të qifsha!). Vetë përdorimi i kësaj mënyre dekonspiron komplekset e inferioritetit në psikologjinë e sharësit. Po ashtu e shara më shumë se sa ofendon pësuesen e saj, shërben si një nxitës i një dëshire të pamundur te personi që shan. Nxitës i një dëshire të pamundur. Sa më e pamundur është realizimi i kësaj dëshire aq më e fortë bëhet sharja. Kalohet nga nëna të motra e të gruaja, dmth shkohet të sharja me “libër shtëpie”.


Qirja/të qirët si mallkim

Mes evgjitkave të Brakës haset shpesh një traditë në lëminë e sharjes si mallkim: “Të qiftë burri im!” mallkon jevga. Pra një mallkim tepër i tmerrshëm sipas saj. Imagjinoni për një çast jevgun e dehur mustaqelli që shkon në betejën e papritur kundër femrës së panjohur me të cilën ka bërë një sherr në tregun e zarzavateve jevga e tij. Pra në këtë rast nëse e zë ai mallkim atë gruan e panjohur ajo do të vuajë shumë sipas lëshueses së munxës “të qiftë burri im!”. Është e qartë se në atë komunitet evgjit të qirët në vazhdimësi i ngjason përdhunimit, edhe kur kryhet mes personash ligjërisht të bashkuar si bashkëshortë.


Qirja / të qirët si bekim

Ne të gjithë ( sharës dhe të sharë) anashkalojmë faktin se të gjithë pa përjashtim de facto jemi nënëqirë, motërqirë dhe graqirë. Nëna jonë është qirë pa kemi lindur ne. Motra jonë po ashtu prandaj kemi nipat e mbesat. Gruaja po ashtu prandaj kemi fëmijët. Pra ky kontekst i qirjes /të qirës është të paktën mendërisht i pranueshëm nga të gjithë, pa asnjë vrarje ndërgjegje. Është natyrshmëria e riprodhimit dhe vazhdimësisë së jetës njerëzore e cila realizohet me një bashkim seksual fizik(qirje) mes personash që nësë do ketë mbarsje do bëhen prindër e do lënë pasardhës. Të menduarit e këtij konteksti nuk na bën të ndjehemi keq. Në këtë kontekst qirjeje nuk ka një veprues dhe një pësuese të qirjes, por logjika thotë se që të dy, mashkulli dhe femra qinë njëri tjetrin/ u qinë sëbashku. Pra mungon këtu konteksti ndëshkimor apo mallkues i qirjes/ të qirës . Përkundrazi qirja këtu është në kontekstin e kënaqësisë absolute – një nga më të mëdhatë e jetës së qenieve njerëzore. Mund të na skuqet faqja lehtë duke menduar këtë fakt nën dritën e moralit familjar e shoqëror, por nuk na nxihet faqja nga zemërimi siç na nxihet kur pësojmë atë konteksin tjetër të sharjes nga dikush tjetër “të qifsha nënën, motrën, gruan!”.
Në shqipen e përditshme ne meshkujt themi shpesh: “E qiva sa u çmend nga kënaqësia… E qiva dhe u kënaqa shumë…”. Dhe po ashtu femrat nga ana tjetër “më qiu dhe më kënaqi, u qimë dhe u kënaqëm…”. Dhe në mënyrë po kaq shprehëse jepet në gjuhën e përditëshme dëshpërimi apo pakënaqësia nga mungesa e qirjes/ të qirës ( "dreqi ta hajë..nuk e bëmë…nuk u qimë…nuk e qiva…nuk më qiu…") Pra qirja pranohet si akt seksual i padiskuteshëm kënaqësie.

Tabuja e përdorimit të fjalëve “të pista”

Duke gjykuar nga sa shkruajta më sipër në këto shënime mendoj se tabuja e përdorimit të fjales “qirje” dhe varianteve gjuhësore të rrjedhura nga ajo vjen për shkak të ngarkësës ndëshkuese dhe mallkuese të sharjeve ku përdoret ajo fjalë dhe aspak nga vetë ajo fjalë. Është pikërisht ajo ngarkesë artificale që buron nga sharjet e cila i bën “të pista” artificialisht ato fjalë që në gjendje natyrore janë fjalët më të pastra (meqë fjalët u ndakan në kategori higjienike!) , emërtesat e të cilave kanë lidhje direkte më funksionet më bazike të krijesës njerëzore dhe me pjesët më vitale të trupit njerëzor që sigurojnë vazhdimësinë e jetës njerëzore mbi tokë.

Se si mund të jetë e papranueshme si fjalë letrare qirja që si veprim është hallka lidhëse mes dashurisë dhe të dëshiruarit nga njëra anë dhe produktit të dashurisë dhe dëshirës nga ana tjetër : kënaqësitë dashurore dhe bërjen e fëmijëve. Në këtë kontekst unë kurrsesi nuk mund ta kuptoj këtë diskriminim letrar që i bëhet fjalës qirje. As si autor. As si lexues. Dhe sigurisht as si qenie njerëzore.
Unë nuk e di pse qënkan më të pranueshme fjalët “dhjes, shurroj, vjell, shurrë, bythë, mut, spermë” që e gëzojnë qytetarinë e përdorimit në letërsinë shqipe ( disa syresh madje që në origjinë të saj), se sa fjalët “qirje”, “kar” apo “pickë” dhe variacionet dialektore të tyre.
Në shumicën e rasteve më duket një shenjë e qartë dyfytyrësie autoçensurimi i fjalëve të tilla nga krijuesit letrarë dhe zëvëndësimi i tyre më terma mjeksorë aspak letrarë si “akti seksual”, “penisi”, “vagina” “kopulimi” etj. Ndoshta lexuesve nuk u është mësuar syri me praninë e fjalëve “të pista” nëpër tekstet letrare shqipe, por kjo është e përkohshme si alibi dhe e pamjaftueshme për të vazhduar akoma me hipokrizira të tilla gjuhësore. Mendoj se fjalët "e pista" mund dhe duhet të përdoren në një kontekst letrar aty ku ky përdorim i shërben artistikisht krijimit. Sigurisht të përdorura në kontekstin artistik në kohën dhe vendin e duhur dhe jo të kthehen qëllim në vetvete nga autori me pasojë deformimin estetik të krijimit letrar dhe të vetë perceptimit estetik që lexuesi përfton nga ai tekst.
(Në mbyllje, pa dashur të spostoj vëmëndjen e lexuesit në gjëra jo letrare, sqaroj se hipokrizitë dhe çensurat e tjera të llojit moral apo fetar në lidhje me përdorimin e fjalëve “të pista” në letërsi nuk janë dhe nuk mund të jenë objekt i këtyre shënimeve aspak moraliste e aspak fetare, por thjeshtë letrare. Letërsia në gjendje natyrore nuk njeh religjione dhe morale kolektive. Letërsia është Krijim dhe autori është Krijuesi i krijesës/ krijimit të tij. Është Sovran i Krijimit të Tij dhe për pasojë i tejkalon religjionet dhe moralet kolektive.)