Gjithmonë e kish patur zët dimrin. Mjaftonte leximi i fjalës “dimër” në faqet e ndonjë libri që ai të mblidhej kruspull në qoshen më të ngrohtë të dhomës, të mbulohej me kujdes me një batanie të trashë, pa harruar të porosiste të motrën t’i sillte pranë një borsë me ujë të ngrohtë që ajo ia vendoste me dashuri pranë gjoksit, si për t’i treguar vëllait të vetëm se misioni i një motërze ishte dhurimi i ngrohtësisë.
Imazhi i fjalës “dimër” s’do të ishte i plotë po të harronim edhe corapet e leshta që e ëma, kjo krijesë e dhëmbshur, thurrte cdo dimër e për t’u hedhur gjatë pranverës në ndonjë cep anonim të ndonjë valixheje të strukur diku mes një rafti të improvizuar mbi depon e druve.
Më vonë student i varfër dhe larg familjes, dimri i kish sjellë ndërmënd vec këpucë dhe corape të lagura, të vëna mbi njërin nga kaloriferët e dhomës modeste, pranë një palë mbathjeve të lara në urgjencë e sipër-pasojë e takimit të papritur me një qënje flokëgjatë dhe simpatike që në kofidencë i kish pohuar se i pëlqente dimri dhe dëbora.
Vite më pas, fati dhe lapsi i një matufi ministror e kishin degdisur në një fshat verior, ku dimri zgërdhihej me tërë ftohtësinë e tij për plot gjysëm viti. Vetmia dhe i ftohti shumë shpejt e bënë më të ashpër e më të ftohtë se vetë dimri. Tashmë ai s’e kishte frikë dimrin. Thjesht e urrente. S’kish më nevojë as për borsën e ngrohtë, as për corapet e leshta e as për zjarrin bubulak që fshatarët e mëncur e të palarë ndiznin cdo mëngjez për inxhinierin që do t’u ndërtonte hidrocentralin.
Por sonte këtë natë, pas kaq vitesh në emigracion, larg gjithshkaje të ngrohtë dhe të ftohtë të së kaluarës, ai kish ndjerë që dicka kish ndryshuar.
Kishte rreth një orë që ish mbërthyer pranë xhamit të dritares duke vështruar dëborën e bardhë që magjishëm dhe lehtë-lehtë, si një puthje,kish nisur të mbulonte qytetin, rrugët, degët e limonave dhe portokajve që zbukuronin shtëpinë ku jetonte me qera. Thithte mendueshëm cigaren dhe herë pas here fshinte me dorë avullin mbi xhamin e ftohtë.
Kurrë ndonjëherë s’ish futur në mendime nga rënja e dëborës. Aq më pak nga dëbora e një vendi të huaj. Vështrimi i tij kish ndjekur për minuta të tëra atë desantim të bardhë, të heshtur, fitimtar të atyre flokëzave të brishta mbi asfaltin e ftohtë dhe mbi kangjellat e hekurta që i nënshtroheshin atij pushtimi të bardhë në heshtje të plotë.
Aq i butë ishte ai pushtim, saqë ishte e pamundur që atij të mos i vinte nga skajet e largët të kujtesës zëri i ngrohtë i dashurisë, i kësaj dëbore të pastër, e vetmja dëborë e ngrohtë që bie mbi njeriun aq pa u kuptuar, deri sa një ditë e ngrin të tërin me ngrohtësinë e saj të akullt e që më vonë, në shkrirjen e saj po aq të pakuptueshme, largohet për ta lënë të ngrirë e të palëvizshëm mes vetmisë që lë pas shkrirja e saj e papritur…
Fjalë të buta e të lehta si dëbora kishin rënë mbrëmjeve rreth tij për t’ia bërë më të bukur ëndërrën…
Puthje të buta e të lehta si dëbora e kësaj nate për t’ia bërë më të gjatë ëndërrimin…
Premtime, lotë, përgjërime nën stalagmitet e sapoformuara të dashurisë dhe përsëri puthje…me dhjetëra…me qindra…me mijëra…si flokët e dëbortë të kësaj nate…
Më pas ato ishin shkrirë duke lënë pas një llokë shpesh të zezë e më shpesh të pangjyrë që ai netëve vetmitare ishte përpjekur t’u jepte ngjyrën e bardhë e të pastër të së djeshmes, ngjyrë që në të vërtetë, në rastin më të mirë, i ngjasonte një grije të errët, të thinjur, të hirtë, si një lëngim i gjatë, aq larg bardhësisë së kësaj mbrëmjeje të pazakontë në shkëlqimin e saj.
Por fundja sonte gjithshka ishte e bardhë, e pastër, e paqtë.
E bardhë një fotografi e saj mbi komodinë, e bardhë edhe shenja e një buzëkuqi në jakën e një këmishe që ai s’e kish larë prej muajsh, i bardhë edhe llumi i kafesë ku sapo kish fikur cigaren e hidhur të rradhës…
Sonte me mijëra sy shohin magjinë e kësaj dëbore, me mijëra vogëlushë luajnë mes saj, me mijëra nëna shqetësohen nëse fëmijët e tyre mbërdhijnë (ndoshta edhe e ëma me corapet e leshta ndër duart e plakura), me mijëra dashnorë qëllojnë njëri-tjetrin mes lotëve të gëzimit, mes lumturisë të të qënurit bashkë.
Ndoshta edhe ajo, simpatikja flokëgjatë, po qëllon dikë me topa bore. Ndoshta dikush po i fut ca dëborë në qafë, sic kish bërë edhe ai dikur. E pse jo?
Mblodhi buzët me përcmim. Më pas buzëqeshi hidhur e më vonë qeshi me zë të lartë pa e kuptuar as vetë.
Ishte një natë e bardhë…e bardhë…e bardhë…me një dëborë po aq të bardhë. Prandaj edhe e qeshura iu shndërrua në një dëshirë për të luajtur edhe ai jashtë në dëborë. Doli dhe i dehur nga magjia e bardhë nisi të rrokulliset…të kërcejë…të thërrasë…të vrapojë e përsëri të shtrihet i harruar mbi petkun e bardhë të mbrëmjes së dëbortë.
Për një cast vetja iu duk si idiot. U ngrit rrëmbimthi, shkundi dëborën nga shpatullat dhe hodhi vështrimin nga rruga me frikën se mos dikujt i kish rënë në sy cmenduria e tij. Pasi u sigurua që ishte i lirë në cmendurinë e tij, vazhdoi përsëri lojën fëminore. Bëri ca topa me kujdes, si dikur, dhe i vendosi në parvazin e dritares. Ishte i gatshëm për sulm. Për dreq ishte i vetëm mes asaj fushe të bardhë beteje. Nuk donte ta besonte që pikërisht sonte, kësaj nate të bardhë me dëborë të bardhë, ai është i vetëm.
Nisi të qëllojë kokrat e limonave e portokajve, pastaj portën e jashtme të shtëpisë, një antenë televizori të fqinjit, si dhe mbi një qen të mbërdhirë që kaloi me bishtin ndër shalë duke kuisur me një zë të mjerë.
Vonë-vonë, me një entuziazëm të beftë, nisi të bënte një njeri prej dëbore. Ndërsa po merrej me veprën e tij, mendja iu rikthye tek simpatikja flokëgjatë që ndoshta në ato momente po zhgrryhej në dëborë nën trupin e ngrohtë të atij tjetrit. Ky mendim e shoqëroi gjatë gjithë atyre casteve e ndoshta ndikoi në shëmtimin e atij njeriu të dëborte, vepër e duarve që dridheshin jo më nga i ftohti, por nga zemërimi, një zemërim ndoshta i bardhë.
U largua ca hapa, mori topat e bardhë në duar dhe nisi të qëllojë mbi krijesën e tij, herë lëhtë-lehtë si të qëllonte flokëgjatën e herë me tërë forcën si të qëllonte atë tjetrin. Për dreq, në rastin e fundit asnjë nga topat nuk binte në shenjë. Kjo gjë e nervozoi, ndaj u afrua te njeriu prej dëbore, i futi një të sharë dhe më pas cizmet e tij nisën ta shqelmojnë pa mëshirë deri sa e kthyen në një grumbull të lerosur dëbore, ndoshta e vetmja gjë e lerosur e kësaj nate të bardhë. Pasi shurroi një copë herë aty, e kuptoi që, në fund të fundit, bënte ftohtë dhe ishte bërë qull.
Futet në shtëpi, than kokën me një peshqir dhe pasi ndez një cigare, i ulur pranë kaloriferit, nis të vështrojë përsëri dëborën jashtë, por këtë herë pa rënë në mendime. Thjesht i bindur që në të vërtetë dëbora nuk është edhe aq e bardhë dhe e magjishme. Këtë bindje ia përforcoi edhe ideja që nesër në mëngjez petku i bardhë do të nëpërkëmbej shëmtuar nga hapat e kalimtarëve, nga hapat e tij, të saj dhe të atij tjetrit. Aty pranë do të jenë ndoshta edhe gjurmët e qenit të mbërdhirë që sidoqoftë kishte merituar dicka më shumë nga kjo natë.
(Athine, 17 dhjetor, 1998)
