Hanka

Sapo ka zbardhur dita dhe unë kam mbetur për karburant në një  fshat që nuk ia di emrin. Ndodhet rrëzë  një mali të lartë. Nga kjo kuptoj se dielli lind vonë në këto anë.

Në pritje të ndonjë makine që mund të kalojë aty pari, ulem në një pijetore dhe porosis  të vetmen pije që ofrohet. Raki mani. Edhe pse akoma herët pijetorja është pothuajse plot.  
Ndërsa rrëkëllej gllënjkat e para, befas  dëgjoj pijanecët e pagjumë t’i thonë shoshoqit “E çmëndura…e çmëndura…” dhe të gjithë vërsulen jashtë. Nga kurreshtja dal edhe unë.

Ata kanë vënë në mes një grua plakë të veshur keq e mos më keq që po kalon çalë çalë anës  xhadesë dhe e pështyjnë dhe e qëllojnë me gurë. Plaka përpiqet  të vrapojë, por rrëzohet. Në momentin që burrat i afrohen duke qeshur e bërë rromuze unë futem mes tyre dhe plakës dhe ua heq nga duart të shkretën. Ata stepen një çast. Pastaj duke qeshur të kënaqur dhe pa harruar të  më shajnë edhe mua nëpër dhëmbë  kthehen në pijetore.

Afrohem, i jap dorën  plakës dhe e ngre. Në rrugë jemi vetëm unë dhe plaka. Ajo vazhdon rrugëtimin e qetë tanimë, e pa frikësuar…ndalon për një hop me bastunin  drejt ca rrënojave pa çati.që shfaqen në horizont dhe vazhdon përsëri ashtu çalë çalë…  E shoqëroj disa metra  dhe pastaj ajo kthehet nga unë si për të më  thënë të ndaloj. Mbaj hapat, ndërsa ajo  këmbadorazi  merr  lart një shtegu  shelgjesh. Ndjej kureshtjen të më bluajë dhe kështu e ndjek plakën në largësi,  këtë herë pa dijeninë e saj.

 Shtëpia ndodhet majë një kodre. Nganjëherë më duket se të gjitha shtëpitë e tregimeve ndodhen në të njëjtin vend, aty majë kodrës, sovrane mbi pejsazhe të përflakura perëndimesh në muzg dhe mjegullash të davaritura  mëngjeseve. Edhe vetë kodra ashtu si simotrat e saj letrare ngrihet mbi një lumë që në verë i ngjan një rrëkeje mes shelgjesh, kurse në dimër duket se  përmbyt  ngastrat e vogla të fshatarëve dhe  kujtimet e tyre.

Muret e saj janë  rrëzuar dhe ringritur disa herë. Tashmë gjysëm të rrënuar.  Rrëzohen kollaj kur nuk janë mure kujtimesh. Pemët  përreth shtëpisë janë të reja, dhe nga heshtja që  mbizotëron kudo përreth kuptoj se  edhe zoqtë e dikurshëm  kanë humbur udhë.

I vetmi  që duket se ka mbetur i pandryshuar është pragu. I madh. I gjërë. Prej guri të qëmotit. I bardhë. I lëmuar nga rrëke kujtimesh.

 Plaka  ulet në cep të tij.

I ka hequr rrobat dhe tashmë është e tëra lakuriq. Kruspull me këmbët mbledhur. Lakuriq dhe s’bëzan. Flokët e zbardhur  i derdhen supeve të dobëta  dhe shpinës kockëlëkurë. Gjinjtë e fishkur ku shquhen veç thithat mavi i varen mbi barkun plot rrudha. Një tufë e thinjur ia mbulon fundbarkun. Duart me damarë  të mëdhenj blu  mbi gjunjët e dobët që bashkojnë pulpat thatanike më një palë eshtra të mbuluara nga një lëkurë  borë e bardhë. E bardhë dhe e palëvizur siç është më shëmbëllen me një statujë antike mermeri  të harruar prej shekujsh aty dhe tashmë  të plakur nga harresa.

Nganjëherë statujat plaken më shpejt  se  modeli. Thinjat zhvendosen nga koka e modelit  në  shemrën e mermertë ashtu si edhe ftohtësia e mermerit mund të ndodhë të lëvizë drejt shpirtit të  modelit.

E palëvizur si një statujë. E stërlashtë. E thinjur. Mes mureve të rrënuara më duket madhështore kjo plakë lakuriq me vështrimin…Zakonisht nëpër rrëfenja  ai vështrim tretet larg drejt asgjëkundit. Por jo. Vështrimi i saj nuk tretet larg, por rrëzohet aty pranë, përdhe.

Nga shpatulla e malit shfaqen rrezet e para të diellit. Bien mbi kodrën, pastaj mbi rrënojat dhe përthyen  të shndritshme mbi pragun e bardhë.

Me lëvizje të buta e të ngadalta duart e plakës nisin të fërkojnë  pragun e lëmuar. E prekin sikur e përkëdhelin. Dalloj plakën të  levizë buzët sikur flet diçka, por nuk e dëgjoj qartë se çfarë thotë. Përulet mbi pragun.  E sheh siç shohim një njeri. Në heshtje   i tund kokën bashkëbiseduesit të saj të gurtë. Befas  plaka përulet edhe më  dhe  ndalon buzët  mbi pragun. Po e puth. Po e puth kudo atë prag. E puth pa  ndërprerë përkëdheljen që i jep me duart e fishkura. Duket sikur po e merr me të mirë….sikur po i lutet…sikur po  e tundon ta bëjë të sajin…Po i përgjerohet…Po e josh pragun.

Papritur, me një lëvizje që më ngjason me ato të një lozonjareje, plaka shtrihet në tërë gjatësinë e pragut…puthit trupin  mbi gurin e lëmuar  dhe mbyll sytë…Ka hapur krahët anash pragut  si në një përqafim. Po e përqafon. Trupi i dobët nis të lëvizë  mbi  të. Fërkohet ngadalë pas tij. Pastaj  lëvizjet e saj bëhen më të forta. Më të shpejta. E ka ngritur trupin dhe duket sikur i  ka hipur një kali të bardhe dhe e nget me revan. Më bëhet sikur dëgjoj edhe hingëllimën e tij. Ndoshta  edhe trokun e tij.  Guri dhe plaka  janë puthitur    dhe duken si një trup i vetëm. Lakuriq të dy. Të bardhë. Gjinjtë e fishkur i ka ngjeshur  pas pragut, ndërsa kofshët thatanike  si krahët e saj e kanë prangosur të gjithin pragun. Pragu nuk duket fare nën trupin e plakës. Është  mundur. Dorëzuar.

Pas një grime plaka shtrihet e lodhur në kurriz…Ndoshta e shplodhur. Sytë i ka të mbyllur.Dielli rrezaton mbi thinjat dhe trupin e saj  të bardhë si dëborë.

Ka ngrirë përsëri si statujë e mermertë. 

 Kur kthehem ne pijetore. Rakia ime e manit është aty e patrazuar. Edhe makina ime pa benzinë duhet të jetë diku në anë të xhadesë. Përveç pijanecëve të pagjumë  në pijetore gjej  fëmijë që duken të rritur para kohe, edhe pse në këtë fshat shumë gjëra duken sikur kanë mbetur pas saj….I pyes për plakën.

“Kush more? E çmëndura?  Ajo plaka  që zhvishet lakuriq? Hahahaha..po ajo është e çmëndur…Ashtu ka qenë gjithnjë, thonë  pleqtë…”, më përgjigjet gjindja pothuajse njëzëri.

“Budallaçkë ajo..budalla ai që merret me të…”, më thumbon  dikush, mesa duket, një  nga pijanecët e pagjumë të  mëngjesit.

Mbetem i heshtur. Paguaj rakinë time dhe  largohem.  Papritur nga pijetorja shkëputet një burrë i moshuar që më bën shenjë të ndaloj..  Më ka sjellë  një bidon benzinë. E falenderoj me mirënjohje. Duket sikur do të më thotë diçka.  Niset të ikë, bën ca hapa dhe kthehet përsëri.

“Zotëri…Nuk është ashtu siç të thanë ata  historia e Hankës  apo  të  çmëndurës, siç e quajmë ndryshe. Shumë vite më parë Hanka jetime erdhi të martohej në këtë fshat. Atje te ajo shtëpi. Në të ri të saj ka qenë e bukur shumë Hanka,  thonin pleqtë.. Dhe u marros  pas bukurisë së saj ai.  Dhe e donte shumë ai. Aq shumë sa thonë se kish vrarë për hir të saj. E donte shumë ai, por jo aq sa ajo. Jo aq sa ajo. Ditën e dasmës thonë se Hanka nuse kish ardhur hypur mbi një at të bardhë. Por kali nuk e kish kapërcyer pragun e shtëpisë. Kish turfulluar  i trembur. Kish tentuar disa herë, por çdo herë pragu e prapsonte. Në fund  ati ish ngritur kas  në dy këmbë dhe e kish rrëzuar Hankën përdhe.

Njerëzia e kishin marrë këtë gjë si shenjë të Perëndisë dhe kështu martesa nuk u bë. “Punë të djallit”, thanë. Dhe ai e kishte frikë djallin si të gjithe.Hankën e përzunë  nga fshati po atë ditë dhe nuk e pamë më….Një muaj më vonë ai u martua me një grua tjetër. Kësaj here kali e kaloi pragun dhe kështu u bë dasëm e madhe dhe ata lindën shumë fëmijë, por lufta dhe sëmundjet e shfarrosën  tërësisht  atë familje të madhe. Më pas shtëpia mbeti e braktisur u prish…muret iu rrrëzuan fare dhe mbeti ashtu siç e pe ti…vetëm ai  pragu i bardhë…Shumë vite më vonë në fshat  u shfaq një  grua plakë, endacake, me një shkop në dorë e çalë çalë,  kokë e këmbë e mbuluar. Ne nuk e njihnim se ishim fëmijë, por pleqtë e fshatit  e njohën.  Ishte Hanka. E  ndoqëm atë ditë nga pas dhe ajo shkoi te ajo shtëpi, ndaloi te  pragu, u zhvesh lakuriq dhe u shtri mbi të. Atë ditë ia ngjitëm emrin “e çmëndura”  dhe siç e sheh edhe fëmijët tanë  me atë emër  e njohin. Vjen një herë në vit herët në mëngjes dhe ikën sapo perëndon dielli.”

 Ndez një cigare, më pas makinën dhe nisem. Një e përpjetë e fortë drejt kodrës.   

Po bie nata. Nga rruga pragu nuk duket fare, ndërsa  vështrimi im përshëndet për të fundit herë  rrënojat  që  në këtë orë  të vonë  duken si duar të errëta që përjetësisht  i  kërkojnë diçka qiellit…